Η ΘΑΛΑΣΣΑ ΑΠΟ ΤΟΝ ΟΔΥΣΣΕΑ ΣΤΟΝ ΟΜΗΡΟ
XIII-VIII αιώνα π.Χ.
Ξάφνου νεφέλη μαύρη κρέμασε στο κοίλο μας καράβι ο Δίας,
που βύθισε το πέλαγος στο σκότος.
Και δεν αρμένισε το πλοίο μας πολύ· πουνέντες ξέσπασε
μουγκρίζοντας και μανιασμένη λαίλαπα μεγάλη·
σύντριψε η θύελλα τα μπροστινά μας ξάρτια
Όμηρος, Οδύσσεια, M, 405-9
Ο Όμηρος μαζί με τον Ησίοδο αποτελούν την κύρια πηγή πληροφοριών για την ναυσιπλοΐα και την ναυπηγική της Εποχής του Χαλκού. Στην Ιλιάδα και την Οδύσσεια πολλές είναι οι αναφορές στην κατασκευή των πλοίων, στην προετοιμασία του φορτίου και στην διάταξη των κωπηλατών στο κατάστρωμα. Πολύ συχνές είναι επίσης οι αναφορές στους ανέμους και στα ρεύματα που χρησιμεύουν στην ναυσιπλοΐα, στην ικανότητα των πηδαλιούχων που οδηγούν τα πλοία, αλλά και στα έθιμα και τις θυσίες που φέρνουν την εύνοια των θεών στα ταξίδια – χωρίς να υπολογίζουμε τις περιγραφές των επιβιβάσεων (μόνο δύο στην Ιλιάδα, αλλά δεκαπέντε στην Οδύσσεια: από μία για τους μνηστήρες, τον Νέστορα και τον Μενέλαο, δύο για τον Τηλέμαχο και περίπου δέκα για τον Οδυσσέα). Οι ομηρικές αναφορές, σε συνδυασμό με την σύγχρονη αρχαιολογική γνώση, μας επιτρέπουν να καταλήξουμε στην τυπολογία του πλοίου του Οδυσσέα και γενικότερα των πλοίων που χρησιμοποιούνταν κατά την Μυκηναϊκή Εποχή.
Ο AΣΚOΣ TΩN ΑNΕMΩN
Για να πλουτίσουμε το περιεχόμενο του Μουσείου της Θάλασσας έχουμε συγκεντρώσει τις φωνές των ειδικών στον Aσκό των Aνέμων. Ιστορικοί, φιλόσοφοι, αρχαιολόγοι, φιλολόγοι, συγγραφείς, ποιητές, φωτογράφοι, κινηματογραφιστές, ηθοποιοί και αθλητές, με τη φωνή και την εμπειρία τους, εμπλουτίζουν το μουσείο με συνεισφορές multimedial. Στον ασκό που ο Αίολος δωρίζει στον Οδυσσέα οι άνεμοι που λυσσομανούν είναι κλειστοί. Ο ασκός μας λειτουργεί αντίστροφα. Είναι γεμάτος με καλούς ανέμους, με φωνές, συνεντεύξεις που θα μας βοηθήσουν να κατανοήσουμε τη σχέση μεταξύ του Οδυσσέα και του πολιτισμού άλλων μεσογειακών λαών. Είναι ένα πολύτιμο ασκί και, προσωπικά, θα είμαι προσεκτική ώστε κανείς να μην λύσει τον ασκό πριν φτάσω στο λιμάνι της Ιθάκης. Τότε, στη συνέχεια, οι άνεμοι (δηλαδή οι φωνές) θα φυσήξουν όλοι μαζί προχωρώντας στα ήρεμα κύματα της Μεσογείου.